grupa badawcza

CHEMIA ANALITYCZNA
W BADANIU I OCHRONIE ŚRODOWISKA

Godziny konsultacji: do uzgodnienia via email, pokój 339

Wykład specjalizacyjny - “Analityka środowiska” - As well English Course - dla studentów I roku II stopnia WCh, (15 h)

Prowadzący: dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga (ext. 26375)

Źródła błędów systematycznych w analizie śladów i powody ich powstawania. Specyfika pracy w laboratorium badania próbek środowiskowych. Ocena możliwości laboratorium analitycznego - granica oznaczalności. Metody pobierania próbek: wód, osadów, gleby, tkanek roślinnych, zwierzęcych, ludzkich. Metody przygotowania próbek biotopu i biocenozy do badań: suszenie, przesiewanie, mielenie, ekstrakcja, roztwarzanie (całkowity rozkład próbki, mineralizacja) - instrumentarium. Wybór metody analitycznej ze względu na rodzaj i stężenie oznaczanych składników (metody instrumentalne i klasyczne). Rola, zastosowanie i działanie zestawów polowych badania wód, ścieków i gleb. Ocena zapylenia powietrza. Metody pobierania próbek pyłów atmosferycznych: zawieszonych i sedymentujących. Rola badań retrospektywnych w ocenie stanu środowiska. Bank wzorców środowiskowych jako źródło informacji na temat stanu środowiska w przeszłości. Naturalne banki wzorców środowiskowych. Biomonitoring. Metody badania odpadów oraz produktów ich utylizacji. Metody badania wpływu na środowisko zakładów unieszkodliwiania odpadów komunalnych i przemysłowych. Merytoryczne i propagandowe aspekty wykorzystania wyników badań środowiska naturalnego.
Systematic errors in the trace analysis of elements and compounds. The Laboratory for examination of environmental samples. Quality of the laboratory. Determination limit. Contamination free methods of sampling of water, waste water, sediments, soils, plants and animal and human tissues. The preparation methods of environmental samples of biotope and biocenosis: drying, grounding, sieving, extraction, decomposition. Instrumentation. The choice of the proper analytical method concerning the concentration of analyte. The portable field kits of water, soil and sediments examination. Economical point of view of the environmental analysis. Sampling and analysis of particles in the air. Environmental specimen banking and its role in the environmental analysis. The natural sources of retrospectives samples. Biomonitoring.

Pracownia “Analityka Środowiska” - dla studentów I roku II stopnia Wydziału Chemii (BL5)

Kierownik pracowni oraz prowadzący ćwiczenia

Schemat pracowni: Wstęp teoretyczny - dr hab. W. Hyk i dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga; Pobieranie i przygotowanie próbek wody i gleby zajęcia terenowe - dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga, i dr K. Kilian; Ekstrakcje typu SLE gleby - dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga; Normalizacja w chemii analitycznej - prof. dr hab. E. Bulska; Mineralizacja - dr J. Kowalska i dr M. Sadowska; Oznaczanie Mn i Fe w ekstraktach glebowych spektrofotometrycznie - dr M. Pokrzywnicka; Oznaczanie Mn i Fe w wodzie i ekstraktach glebowych spektrometrycznie - dr K. Kilian; Oznaczanie pestycydów w glebach - dr a. Konopka; Oznaczanie makrokationów (amonowy, Ca, K, Na, Mg) w wodzie - dr M. Wojciechowski; Mikrosympozjum - komunikaty ustne studentów w grupach - dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga
Laboratory scheme: Theoretical introduction - Dr. W. Hyk and Dr. B. Krasnodębska-Ostręga; Sampling and preparation of water and soil samples (field classes) - Dr. B. Krasnodębska-Ostręga, and Dr. K. Kilian; Extractions (SLE) of soil - Dr. B. Krasnodębska-Ostręga; Normalization in analytical chemistry - Prof. E. Bulska; Mineralization - Dr. J. Kowalska and Dr. M. Sadowski; Determination of Mn and Fe in soil extracts by spectrophotometry UV-Vis - Dr. M. Pokrzywnicka; Determination of Mn and Fe in water and soil extracts by FAAS - Dr. K. Kilian; Determination of pesticides in soils - Dr. A.. Konopka; Determination macrocations (ammonium, Ca, K, Na, Mg) in water - Dr. M. Wojciechowski; Microsymposium - oral presentation in groups - B. Krasnodębska-Ostręga

Wymagania do ćwiczenia:

Obecność na wykładzie: „Pobieranie próbek - przygotowanie zestawu do pracy w terenie”

Prowadzący: dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga, p. 339 tel. wew. 26375

Realizowanym zadaniem jest wprowadzenie pojęć z zakresu analityki środowiska tj.: próbka i jej reprezentatywność, transport, przechowywanie i konserwacja próbki uśrednionej, zasady wyboru miejsca próbkowania, frakcjonowanie, metoda ekstrakcji w układzie ciecz - ciało stałe, ocena mobilności i szacowanie ryzyka środowiskowego, a także poznanie zasad planowania eksperymentu i pracy w terenie.
Warunkiem zaliczenia jest zaprojektowanie formularza raportu wstępnego z pobierania próbek gleby i wody.
Formularz powinien zawierać dane osobowe pracowników, informacje o terenie pobierania i badanej matrycy, a także informacje o warunkach ukształtowania terenu w przypadku gleby i dokładnej lokalizacji (woda i gleby), nie może zabraknąć danych o pogodzie, czasie pobierania i odczuciach subiektywnych.
Pomocne źródła:
Polska Norma PN-EN ISO 5667-3 (u prowadzącego)
Polska Norma PN ISO 5667-11 (u prowadzącego)
Polska Norma PN ISO 11074-2 (u prowadzącego)

Zajęcia w terenie

„Pobieranie próbek wody i gleby - zajęcia w terenie” (p. 30 i Teren Radiochemii lub gmachu Głównego WCh)
Prowadzący: dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga, p. 339 tel. wew. 26375

Celem zajęć jest pobranie reprezentatywnej próbki gleby i wody głębinowej.
Realizowanym zadaniem jest: gleba - wyznaczenie pola próbkowania, zastosowanie metody prostokąta, oddzielenie części szkieletowych, rekultywacja terenu po pracach, sporządzenie raportu wstępnego, transport i przygotowanie próbki do suszenia; woda - zagwarantowanie reprezentatywności próbki dla badanego zbiornika, poprawna konserwacja (uwzględnienie metod oznaczania), poprawny transport i przechowywanie do czasu analizy.
Warunki zaliczenia: przedstawienie formularza, sporządzenie raportu z dnia pobierania (opis warunków i metodyki pobierania), jak i raportu końcowego (obszerny raport, dokładny opis pobierania i konserwacji próbek do czasu analizy przedstawionego w dniu odbywania ćwiczenia G1) - niezbędne jest stosowanie określeń dopuszczalnych zgodnie z normami dotyczącymi terminologii (tj. próbka: średnia, laboratoryjna, reprezentatywna, jednorodna; konserwacja chemiczna, konserwacja fizyczna)
Założenie dziennika laboratoryjnego, w formie segregatora, w którym na bieżąco będą gromadzone zbierane dane pomiarowe, jak i opisy do poszczególnych ćwiczeń (jest to niezbędne do przygotowania prezentacji końcowej wyników)
Oceniana także będzie praca na zajęciach.
Pomocne źródła:
„Fizykochemiczne metody kontroli zanieczyszczeń środowiska” praca pod redakcja J. Namiernika, WNT 1998
„Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy” J. Namiernik, Z. Jamrógiewicz, M. Pisarczyk, L. Torres, WNT 2000
„Chemiczne podstawy zanieczyszczeń środowiska” B.J. Alloways, D.C. Ayres, PWN 1999
Prace magisterskie WCh UW: B. Rasiński (1995), M. Ciesielski (1996), J. Piekarska (2004), Krasiński, Ł. Głaz (2006), M. Galus (2006)
Praca doktorska, B. Krasnodębska-Ostręga WCh UW 1998
Polska Norma PN-EN ISO 5667-3 (u prowadzącego)
Polska Norma PN ISO 5667-11 (u prowadzącego)
Polska Norma PN ISO 11074-2 (u prowadzącego)

Praca laboratoryjna

„Przygotowanie ekstraktów glebowych” (p. 349 i p. 30)
Prowadzący: dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga, p. 339 tel. wew. 26375

Celem ćwiczenia jest uzyskanie ekstraktów glebowych zgodnie z zaleceniami projektu zwanego projektem BCR - frakcjonowanie.
Realizowanym zadaniem jest: przygotowanie jednorodnych próbek laboratoryjnych (przesianie i zmniejszenie rozmiaru próbki), przygotowanie ekstrahentów i zestawów do ekstrakcji, wyodrębnienie 3 frakcji zdefiniowanych operacyjnie na drodze ekstrakcji klasycznej wodą, octanem amonu i chlorowodorkiem hydroksyloaminy, konserwacja ekstraktów (filtracja i utrwalenie chemiczne).
Warunki zaliczenia: sporządzenie dokładnego opisu metodyki ekstrakcji w formie procedury analitycznej (obiekt, przygotowanie, aparatura, odczynniki i działanie), a także w formie pisemnej merytoryczne uzasadnienie postępowania podczas eksperymentu.
Oceniana także będzie praca na zajęciach.
Pomocne źródła:
„Biogeochemia pierwiastków śladowych” A. Kabata-Pendias, PWN 1999
„Chemiczne podstawy zanieczyszczeń środowiska” B.J. Alloways, D.C. Ayres, PWN 1999
strony internetowe związane z projektem BCR- soil quality, soil monitoring, solid - liquid extraction
Praca doktorska, B. Krasnodębska-Ostrega WCh UW 1998
Prace magisterskieWCh UW: B. Rasiński (1995). M. Ciesielski (1996), D. Legucka (1999), M. Wójck (2002), M. Kaczorowska (2005), M. Bałanda (2006), Ł. Głaz (2006)

„Przygotowanie prezentacji multimedialnej podsumowującej projekt badawczy”

Prowadzący: dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga, p. 339 tel. wew. 26375

Celem ćwiczenia jest przygotowanie 15 - 20 minutowego wystąpienia w formie “komunikatu” wygłaszanego na konferencjach naukowych.
Realizowanym zadaniem jest: zwięzłe i dokładne przedstawienie metodologii badawczej, uzyskanych wyników oraz przedstawienie wyciągniętych wniosków; wykorzystanie multimedialnej prezentacji do prezentacji swoich osiągnięć naukowych w przystępnej i ciekawej formie.
Warunki zaliczenia: przedstawienie raportu końcowego i zaprezentowanie dziennika laboratoryjnego (w formie segregatora), oraz wygłoszenie prezentacji, odpowiedzi na pytania (µ-Sympozjum); oceniane będzie także zaangażowanie w pracę grupy.

Environmental analysis - English Course for students of Environmental  Management (inter faculty study)

Lecture (30 h) and laboratory ( 40h) “winter semester”

Course coordinator Dr hab. B. Krasnodębska-Ostręga (ext. 26375), Dr. Joanna Kowalska (ext. 26342)

Fundamentals of analytical chemistry and instrumental analysis. Basic knowledge of analytical and bioanalytical analysis. Specific conditions required in the environmental laboratory. Sources of errors in the trace analysis. On-field sampling. Basic information about sample pretreatment. Selection of the proper analytical method according to the sample type and expected concentration of analytes. Methods of sample stabilization. Certified reference materials. Application of chromatography, electrochemistry and spectrometry in the environmental analysis. Validation of the analytical results and their comparison with respected norms. Retrospective studies in the environmental monitoring. Aspects of analytical chemistry in the wastes management.

Integral part of the course is experimental laboratory related to instrumental analytical chemistry.

Students have to carry out experiments and write the final reports about: economy of new generation apparatus (visiting The Faculty Laboratory), method of digestion (microwave and UV digestion), determination of chemical components using spectrometry (MS, UV VIS i IR) and electrochemical methods (DNA sensors, ion-selective electrodes and voltammetric determination) and separation technique (solid face extraction, liquid and gas chromatography).

Wykład specjalizacyjny “Badanie specjacji w próbkach biologicznych” - dla studentów I roku II stopnia WCh, specjalność bioanalityka (30 h)

dr Joanna Kowalska (wew. 26342), dr hab. Beata Krasnodębska-Ostręga (wew. 26375)

Celem zajęć jest zapoznanie studenta z zależnością formy występowania pierwiastka i jego toksycznymi właściwościami; wpływem mobilności i biodostępności pierwiastka na ryzyko jakie ich obecność może stwarzać dla środowiska; zapoznanie z aspektami przygotowania próbek do analizy specjacyjnej i metoda analitycznymi (układy sprzężone).
Realizowane zadania to: określenie celu badawczego i zaplanowanie jego realizacji; pobieranie próbek biologicznych; metody konserwacji próbek w celu zapewnienia stabilności pierwotnie występujących form; metody redukcji objętości próbki z zachowaniem jej reprezentatywności; zależność formy występowania pierwiastka i jego toksycznymi właściwościami; analiza specjacyjna (frakcjonowanie); metody wydzielania analitu z matrycy próbki (mineralizacje, ekstrakcje rozpuszczalnikowe i wspomagane); sposób przygotowania i użytkowania materiałów odniesienia; źródła błędów w analizie specjacyjnej; metody analityczne stosowane do oznaczania różnych form analitu.