CHEMIA BIOPIERWIASTKÓW

 

Liczba godzin: wykład 30 godzin

Prowadzący: dr hab. Magdalena Maj-Żurawska, dr Hanna Elżanowska, prof. dr hab. Renata Bilewicz,

Wiadomości wstępne: Podstawy chemii ogólnej

Cel: Poznanie roli pierwiastków w organizmach żywych i w środowisku. Reakcje chemiczne w procesach biologicznych.

Zaliczanie: wykład zaliczany jest na podstawie egzaminu - pisemnego testu.

 

Treść wykładu

 

  1. Wstęp

Organizacja wykładu, pomoce naukowe, sposób zaliczania, godziny konsultacji

  1. Układ okresowy pierwiastków

Pierwiastki istotne w układach biologicznych, makro– i mikroelementy, formy ich występowania: zawartość fizjologiczna, stężenia toksyczne i ich skutki.

3.     Zawartość pierwiastków w próbkach biologicznych i środowiskowych

Formy występowania biopierwiastków, pojęcie specjacji. Wykorzystanie właściwości pierwiastków do badania ich zawartości we włosach i paznokciach, we krwi i innych płynach fizjologicznych

  1. Badanie składu bardziej złożonych układów biologicznych

Skład pierwiastkowy komórek i tkanek, mapy rozkładu pierwiastków i ich przemieszczanie się wewnątrz komórki.

  1. Typy reakcji chemicznych przebiegających w komórkach

Odwracalne i nieodwracalne procesy chemiczne. Reakcje syntezy, wymiany i analizy. Reakcje z przeniesieniem ładunku.

  1. Podstawowe cząsteczki biologiczne

Białka i kwasy nukleinowe oraz ich składniki

  1. Rola jonów metali w procesach biologicznych

Funkcje strukturalne i katalityczne jonów metali alkalicznych, ziem alkalicznych i metali przejściowych.

  1. Biologiczne katalizatory – enzymy

Typy reakcji enzymatycznych, funkcja jonów metali

  1. Reakcje z udziałem tlenu

Wiązanie i redukcja tlenu, nośniki tlenu

  1. Membrany biologiczne, transport przez błony

Pojęcie transportu biernego i czynnego, kanały jonowe, pompa sodowo-potasowa.

 

Literatura:

A. Kabata-Pendias , H. Pendias, Biogeochemia pierwiastków śladowych, PWN, Warszawa 1999.

S.J. Lippard, J.M. Berg, Podstawy chemii bionieorganicznej, PWN, Warszawa 1998.

R. Hay , Chemia bionieorganiczna, PWN, Warszawa 1990.

S.Rose, S. Bullock, Chemia życia, WNT, Warszawa 1993.

D. S. Goodsell, Tajemnice życia, WNT 1995

J. E. Andrews, P. Brimblecombe, T. D. Jickells, P. S. Liss, Wprowadzenie do chemii środowiska, WNT, Warszwa 2000.