Obciążenie - pomoc
Spis tematów:
Okna dialogowe
Wybór metody
Edycja danych i Raport
Informacje dodatkowe
Błąd systematyczny
 
Edycja danych i raport

Strona łączy funkcje formularza do edycji / modyfikowania danych oraz raportu z obliczeń. Zawiera następujące pola oraz tabele:
  • Komentarz
    Pole tekstowe, do którego można wprowadzić opis tekstowy / komentarz (bez ograniczeń w liczbie znaków).
     
  • Dane
    Tabela służy do gromadzenia oraz edytowania danych liczbowych. Sposób postępowania:
    1. Do pola tekstowego w kolumnie oznaczonej domyślnie xref wprowadzamy wartość odniesienia mierzonej wielkości (np. stężenie analitu w certyfikowanym materiale odniesienia, stężenie analitu wzorcowego w próbce wzbogaconej, wartość uzyskaną metodą odniesienia, wartość pochodzącą z przewidywań teoretycznych itp).
       Uwaga  Części dziesiętne liczb można oddzielać kropką lub przecinkiem.
    2. Przyciskiem otwieramy w nowym oknie formularz (Wyznaczanie średniej i niepewności std. Xeksp) przeznaczony do wprowadzenia serii powtórzonych wyników pomiaru uzyskanych za pomocą sprawdzanej procedury pomiarowej dla próbki, którą charakteryzuje wprowadzona w kroku nr 1 wartość xref. Wyniki (co najmniej 3) gromadzimy w polu domyślnie oznaczonym xeksp, i lub y0 (jeśli do obliczeń jest zaangażowana krzywa kalibracyjna).
      Przycisk inicjuje obliczenia, które w postaci wartości średniej i niepewności standardowej trafiają do odpowiednich komórek w kolumnach oznaczonych odpowiednio xeksp, śr i u(xeksp) w tabeli w oknie podstawowym.
      Przycisk , znajdujący się w formularzu (Wyznaczanie średniej i niepewności std. Xeksp), uruchamia sprawdzenie wprowadzonej serii wyników (minimum 3 wyniki powtórzeń) na błąd gruby za pomocą testu Grubbsa. Efektem jest wygenerowany komunikat o istnieniu lub braku wyniku odstającego dla trzech poziomów ufności (95, 99 oraz 99.7%).
    3. Wyniki powtórzonych pomiarów nie są domyślnie wyświetlone. Przycisk / pozwala na ich wyświetlenie / ukrycie w tabeli danych.
    4. Przycisk umożliwia edycję / modyfikację danych wprowadzonej serii wyników.
    5. Usunięcie całego wiersza w tabeli danych (serii wyników wraz z innymi danymi dla tej serii) następuje po naciśnięciu ×.

    Uruchomienie wykonania obliczeń następuje przez naciśnięcie przycisku .
    Aby przeprowadzić analizę obciążenia procedury pomiarowej należy zgromadzić co najmniej 3 zestawy danych xref - xeksp lub 4, jeśli jedna z wartości xref jest równa zero (np. pomiary dla ślepej próbki lub próbki niewzbogaconej).

    Dokładność obliczeń determinuje wartość wskazana w polu rozwijanym
     Liczba cyfr znaczących w wynikach obliczeń
    Domyślnie ustawione jest 8. Wskazana wartość określa maksymalną ilość cyfr znaczących, z jaką wyświetlane będą wszystke rezultaty obliczeń na stronie.
     
  • Funkcja odzysku
    Jednoczesne określenie wielkości błędu systematycznego stałego i proporcjonalnego wymaga poszukiwania korelacji liniowej (tzw. funkcji odzysku) między odpowiadającymi sobie wartościami xref i xeksp. Obliczenia funkcji odzysku można prowadzić w dwóch trybach.
    1. Pomiary dla próbek wzbogaconych dodatkami wzorca / Wartości eksperymentalne pomniejszone o wartość dla xref = 0, jeśli wśród wprowadzonych danych liczbowych w tabeli znajduje się zestaw zawierający xref = 0 (pomiar dla próbki niewzbogaconej lub ślepej próbki). Korelacja będzie poszukiwana między wartościami xref i dxeksp, gdzie dxeksp,i = xeksp,i - xeksp,0, gdzie xeksp,0 to wartość uzyskana eksperymenatlnie dla xref = 0.
    2. Pomiary dla próbek wzorcowych / Wartości eksperymentalne oryginalne (bez przekształceń). Korelacja będzie poszukiwana między wartościami xref i xeksp dla wszystkich wprowadzonych danych bez przekształceń.
     
  • Dane do obliczeń (tylko w przypadku wybrania opcji "próbki wzbogacone" w formularzu "Wybór metody" lub opcji "Wartości eksperymentalne pomniejszone o wartość dla xref = 0" w przypadku obliczeń prowadzonych w oparciu o krzywą kalibracyjną)
    Tabela grupuje odpowiednio przekształcone dane do obliczeń funkcji odzysku. Zawiera wprowadzone wartości odniesienia wielkości mierzonej (w kolumnie domyślnie oznaczonej xref), wartości uzyskane eksperymentalne pomniejszone o wartość dla xref = 0 (w kolumnie domyślnie oznaczonej dxeksp) oraz ich niepewności standardowe (w kolumnie domyślnie oznaczonej u(dxeksp)).
     
  • Regresja liniowa zwykła
    Sekcja zawiera następujące elementy:
    • Równanie funkcji odzysku zgodnie z zadeklarowanym trybem obliczeń.
    • Wykres - plik graficzny (w formacie PNG) ilustrujący punkty oraz wykres dopasowanej funkcji odzysku wraz z liniami przedziału ufności.
      Poszukiwanie zależności określonej równaniem funkcji odzysku odbywa się metodą regresji liniowej zwykłej dla 95% przedziału ufności.
    • Współczynniki regresji, tj.: współczynnik nachylenia prostej wraz z przedziałem ufności, współczynnik przecięcia prostej wraz z przedziałem ufności, niepewność standardowa wsp. nachylenia, niepewność standardowa wsp. przecięcia, resztowe odchylenie standardowe, współczynnik determinacji i współczynnik korelacji.
     
  • Błąd systematyczny w pomiarach
    Tabela zawiera informacje o istnieniu lub braku błędu systematycznego proporcjonalnego i/lub stałego w pomiarach reprezentowanych danymi wprowadzonymi do tabeli Dane.
    Wykrywanie błędu systematycznego polega na przeprowadzeniu właściwie zaprojektowanych testów istotności t-Studenta. Badana jest statystyczna istotność różnic R i 1 (dla błędu proporcjonalnego) oraz Δ i 0 (dla błędu stałego). Parametr R (zwany również odzyskiem), liczbowo równy współczynnikowi nachylenia funkcji odzysku, określa wielkość błędu systematycznego proporcjonalnego. Wartością oczekiwaną R jest 1. Reprezentuje ona sytuację, w której brak jest błędu systematycznego proporcjonalnego. Parametr Δ, liczbowo równy stosunkowi współczynnika przecięcia i nachylenia funkcji odzysku, określa wielkość błędu systematycznego stałego. Wartością oczekiwaną Δ jest 0. Reprezentuje ona sytuację, w której brak jest błędu systematycznego stałego.
    Odpowiednio skonstruowane statystyki testu dla R i Δ, odpowiednio tR i tΔ, są porównywane z wartością krytyczną t rozkładu Studenta (tkryt) dla 95% poziomu ufności i (m - 2) stopni swobody, gdzie m - liczba punktów wziętych do obliczeń regresyjnych funkcji odzysku. Istnienie istotnych różnic między R i 1 i/lub Δ i 0 (czyli obciążenie pomiarów błędem systematycznym proporcjonalnym i/lub stałym) zaznaczone jest kolorem czerwonym. Brak istotnych różnic jest zaznaczony kolorem zielonym.
     
  • Budżet niepewności
    Prezentowany w tej sekcji budżet niepewności jest tylko fragmentem budżetu niepewności dla zastosowanej procedury pomiarowej, uwzględniający zidentyfikowane w trakcie badania obciążenia pomiarów źródła niepewności (R i Δ).
     Uwaga  Budżet niepewności mierzonej wielkości musi zostać wzbogacony o wpływy pochodzące z ww. źródeł niezależnie od wyniku badania istotności różnic R i 1 oraz Δ i 0.
    Sekcja zawiera równanie modelowe mierzonej wielkości uwzględniające poprawki na błąd systematyczny w postaci:
    xkor = xpr / R + &Delta,
    gdzie xkor to skorygowany o efekty obciążenia wynik pomiaru (wyznaczania) wielkości mierzonej, a xpr oznacza wynik pomiaru (wyznaczania) wielkości mierzonej zrealizowany na podstawie danej procedury pomiarowej, zwykle funkcja innych zmiennych i parametrów.
    Poniżej znajduje się tabela budżetu niepewności dedykowana zidentyfikowanym w procesie badania obciążenia wpływom błędu systematycznego proporcjonalnego (R) i stałego (Δ).
     
W górnej części strony znajduje się ponadto zestaw przycisków. Funkcje przypisane poszczególnym przyciskom są przedstawione poniżej.
Przycisk Funkcja
zamyka stronę wynikową, kasuje wszystkie dane i kieruje do strony głównej modułu, tj. do formularza Wybór metody.
otwiera okno dialogowe drukowania odpowiednio sformatowanej strony wynikowej.
zachowuje stronę wynikową w postaci pliku z rozszerzeniem .htm na lokalnym dysku komputera. Format nazwy pliku: biasDDMMYYYY_hhmmss, gdzie DD to numer dnia, MM - numer miesiąca, YYYY - rok, hh - aktualna godzina, mm - minuta, ss - sekunda. Plik jest zachowywany w domyślnym miejscu wskazanym w opcjach przeglądarki internetowej lub w miejscu wskazanym przez użytkownika. Po zachowaniu strony wynikowej, korzystając z funkcji przycisku , można w każdej chwili odtworzyć pierwotne dane, zmodyfikować lub uzupełnić je, wybrać inne opcje itp.
kieruje do formularza Wybór metody, w którym można ponownie ustalić zakres badania i/lub typ próbek i po zaakceptowaniu przeprowadzić obliczenia obciążenia procedury dla wcześniej wprowadzonych danych liczbowych.
zachowuje tylko dane liczbowe wprowadzonych serii pomiarowych w postaci pliku tekstowego z rozszerzeniem .txt na lokalnym dysku komputera. Format nazwy pliku: biasDDMMYYYY_hhmmss, gdzie DD to numer dnia, MM - numer miesiąca, YYYY - rok, hh - aktualna godzina, mm - minuta, ss - sekunda. Plik jest zachowywany w domyślnym miejscu wskazanym w opcjach przeglądarki internetowej lub w miejscu wskazanym przez użytkownika. Serie w pliku są ułożone w kolumnach i oddzielone za pomocą średnika ;. Po zachowaniu pliku, korzystając z funkcji przycisku , można dane liczbowe w nim zawarte wprowadzić i analizować w innych modułach e-stat.
przenosi do formularza Import danych w seriach, w którym należy wskazać plik z danymi liczbowymi serii pomiarowych, określić separator danych (jeśli inny niż znaki ; (średnik) : (dwukropek) | (kreska pionowa) spacja tabulator), ułożenie serii (w kolumnach lub wierszach) i załadować go za pomocą przycisku Importuj. Aktualnie są obsługiwane pliki tekstowe ASCII (z rozszerzeniem .txt) oraz ASCII z programu Excel (z rozszerzeniem .csv). Jeśli w pliku znajdowały się dane liczbowe i nie pojawiły się inne błędy, wówczas zostaną one rozdzielone do indywidualnych pól w liczbie odpowiadającej liczbie serii. Poszczególne serie po weryfikacji można przenieść do macierzystego formularza Edycja danych | Raport po naciśnięciu przycisku Przenieś. Przycisk Usuń kasuje serię z formularza importowania.